Barbara T. Dominiczak, Poezją most buduję, 2012

Barbara Teresa Dominiczak proponuje Czytelnikowi swój kolejny tomik poezji, w którym znów odnajdujemy akcenty dobrze znane z Jej poprzednich tomów, takich jak Fascynacja, Przemijanie czy Mój ląd i Twoje oceany, ale jakże inaczej rozłożone, subtelnie zmienione… W zbiorze wierszy Poezją most buduję motyw miłości w jej najbardziej lirycznych ujęciach płynie delikatnie jak babie lato towarzyszące złotej jesieni…

Tomik Poezją most buduję Barbary Teresy Dominiczak pozwoli zapewne odnaleźć wielu Czytelnikom, zapomniane nieco klimaty prawdziwie poetyckich wyznań. Pozwoli ponazywać na nowo językiem poezji wzruszenia głęboko skrywane, a niektórym może podpowie jak można jeszcze mówić o miłości…

Magdalena Sowińska, Krzyk światła, 2012

Debiutująca swoim pierwszym tomem poezji Krzyk światła Magdalena Sowińska, po wieloletnich próbach poszukiwania, odnalazła chyba swoją osobistą oryginalną poetykę. Jako że jej zainteresowania organizują się wokół obrazów przestrzeni architektonicznej i dekoratorskiej wnętrz, tworzy swoje wiersze w podobnej konwencji. Akcentuje kolorami swoje kreowane przestrzenie, w których krzyczy światło, często oślepiające protestem przeciwko nadużyciom wobec uczuć drugiego człowieka. Poetka jednak nie poprzestaje na obrazie malarskim, dodaje do niego elementy z przestrzeni absolutnie nie artystycznej. Chłód i sterylność sali operacyjnej, gdzie dokonuje operacji na żywej tkance codzienności, wprowadzają dystans emocjonalny, który wywołał kolorowy obraz uczuć. Balansuje między żarem emocji, a chłodem oceniającego spojrzenia, w którym zderzają się mikrokosmos podmiotu lirycznego z makrokosmosem społecznego bytu. Magdalena Sowińska nie ukrywa się za delikatnym słowem, wie, że na agresję społeczną trzeba użyć drapieżnego słowa, porażającego obrazu, poruszającego dźwięku poetyckiej wypowiedzi. Przecież nie tylko maluje, dekoruje, pisze, ale i śpiewa… Wszystkie techniki artystycznego wyrazu wykorzystuje, więc w swoich wierszach, by dobitnie wyakcentować swój protest o prawdę i godność w miłości, i w życiu.

Janusz P. Kowalkowski, Zdążyć przed ciszą, 2012

Janusz Piotr Kowalkowski, muzyk i poeta, jest też muzykoterapeutą, więc wie jak uleczyć pokaleczoną duszę i ciało. Słowa zamienia w ciszę, ciszę w muzykę strofy, tej nadaje nowe znaczenia i wskrzesza zapomniane, nieaktualne tematy, zdarzenia. Podmiot liryczny obraca się pośród uniwersalnych antynomii – Boga i diabła, dobra i zła, urody natury i brzydoty targowisk cywilizacji. Próbuje w tej rzeczywistości odnaleźć swoje miejsce i wartości. Wędruje więc ze Swoim Czasem przez czas i przestrzeń oswojone i… nie do przyjęcia. Prowadzi dialog z samym sobą i polemizuje z tymi, którzy nie uznają Norwidowego. Wędruje po wersach Biblii, wadzi się z Bogiem i bliźnim, zadaje retoryczne pytania i po raz n-ty precyzuje pojęcia prawdy, piękna czy miłości.

Wiersze Janusza Kowalkowskiego snują więc wątek rzeczywistości i jak czółenko pracowitego tkacza na osnowie tworzy gobelin znanej-nieznanej historii… A to poezja właśnie, która pragnie zdążyć przed ciszą…

Katarzyna Chabowska, Rozbłyski posenne, 2013

Czytanie wierszy Katarzyny Chabowskiej, to hipnoza, która pozwala medium, czyli czytelnikowi, przebywać w rozbłysku między wizją senną a realnym doznaniem. Tylko po ocknięciu nic już nie pozostaje na swoim miejscu…

Lapidarną formą wierszy Katarzyna Chabowska dodatkowo wymusza ich ulotność, są jak piórka słów, które coś znaczą, ale po chwili, za krawędzią kolejnego wersu czy strofy, już tracą swój pierwotny sens… Jak obrazy posenne nakładają się na siebie, przenikają jak w surrealistycznym filmie… Dlatego ta poezja jest taka migotliwa, jak światło i jak woda zamrożona w krystaliczny sopel… Jest dosadna w słowie, ale subtelna w konstrukcji znaczenia frazy, spontanicznie wyraża emocje, ale artystycznie buduje impresje… jak w japońskiej poezji. Taki jest właśnie świat rozbłysków posennych Katarzyny Chabowskiej.

Róża Czerniawska-Karcz, …skrawki Czasu, 2013

…skrawki Czasu to dziewiąty tom dorobku poetyckiego Róży Czerniawskiej-Karcz. To w większości wiersze z ostatnich dwóch lat. Wglądając w poprzednie tomy, można zauważyć logiczny ciąg – myśli, problemów, tematów, które pomimo zmian formy czy środków wyrazu, pozostają niezmienne. Jednak się krystalizują. Szlifowane, jak diament przez amsterdamskiego jubilera – przez doświadczenie, przemyślenia, inspiracje – przybierają kolejny kształt, ukazując nie tylko nowy szlif, ale też błysk nowo odkrytego znaczenia.

Wątki czasu, przemijania, tak jak i przestrzeni poetyckiej słowa, są znów nitką Ariadny, którą Róża Czerniawska-Karcz rozwija od lat, idąc w głąb labiryntu wiersza. Po drodze potyka się o zachwycenia czy zdumienia, odkryte sekrety – swoje, twoje, nasze – refleksje już zapisane i przebłyski uczuć niedoznanych… Odkrywa wspólną przestrzeń dla teraźniejszości, przeszłości i przyszłości… Tworzy kolaż obrazów z życia, tu i teraz albo z malarskiej przestrzeni Vermeera. Podgląda chwilę umykającą, nie do zatrzymania nawet w słowie…

Wszystkie poetyckie, artystyczne jak i te codzienne spełnienia stają się w końcu tylko papirusowym skrawkiem Czasu, tabliczką glinianą, woskową, marmurowym epitafium… albowiem cokolwiek się dzieje, to tylko Czasu muśnięcie.

Róża Czerniawska-Karcz próbowałam zatrzymać chwilę.

Zostało tylko Czasu pęknięcie w wierszu, na obrazie, na zegarze, na tarczy świata…

Antologia. O wers Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, 2014

Akcentują słowo miłość i piszą wiersze…

Ogłaszając konkurs, który miał upamiętnić 65. rocznicę śmierci Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, chcieliśmy nie tylko przypomnieć postać i twórczość POETKI. Pragnęliśmy także zwrócić uwagę kolejnemu pokoleniu piszących i czytelników na jej najważniejsze życiowe przesłanie … poszukiwanie i wyrażanie, czyli akcentowanie, miłości w jej różnorakich aspektach. Bo dla Lilki Kossak, późniejszej Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, równie ważne było uczucie do wybranego mężczyzny, co do ukochanej siostry – Magdaleny, do Tatki Kossaka czy najmilszego Mamidła – Marii Kossakowej. Uczuciem darzyła Florka (oswojoną wiewiórkę) i przyrodę w jej pełnej Naturze(patrz:. Szkicownik poetycki). Miały znaczenie rzeczy czy miejsca, tak jak ukochana Kossakówka, dom rodzinny w Krakowie, za którym tęskniła ogromnie do końca swoich tragicznych dni w odległej, wojennej Anglii. Wszystkie aspekty miłości, wyrażanej na rozmaite sposoby, znalazły wyraz w jej wierszach, dramatach, dzienniku…

I o takie wypowiadanie siebie zwróciliśmy się do młodych poetów współczesnego pokolenia, gimnazjalistów i licealistów, proponując im patronkę – Poetkę miłości, polską Safonę – Marię Pawlikowską-Jasnorzewską. Jej WERS ” Polska nocy cudotwórcza”, zaczerpnięty z wiersza Litania (główna nagroda konkursu), stał się własnością pięciu laureatek: Klaudii Hołowczyc ze Szczecina (2010), Weroniki Mikszy ze Świdwina (2011), Anny Adamowicz z Lubina (2012), Anny Zych z Oleśnicy k. Tarnowa (2013) i Weroniki Waszczuk z Gryfic (2014).

Antologia nie przypadkiem została wydana w serii: akcent. Związek Literatów Polskich Oddział w Szczecinie jest bowiem inicjatorem i organizatorem, wraz z Pałacem Młodzieży -PCE, pięciu edycji konkursu. Dotychczas każdą z nich wieńczył skromny almanach z twórczością laureatów. Jednak edycja jubileuszowa wymaga jubileuszowego wydania. Stąd decyzja organizatorów o antologii z “akcentem”.

To właśnie prezentacja, na stronach obszerniejszego tomu, twórczości młodzieży, pozwala ogarnąć szerszym spojrzeniem ów tajemniczy proces twórczy, którym jest pisanie wiersza.

Kiedy w styczniu 2010 roku ogłosiliśmy po raz pierwszy Konkurs Poetycki O wers Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, kiedy z niepokojem i niecierpliwością oczekiwaliśmy pierwszych wierszy, kiedy świętowaliśmy pierwszy finał konkursu, nie wiedzieliśmy, że doczekamy naszego małego jubileuszu.

A oto jest. V Ogólnopolski Konkurs Poetycki O wers Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej Szczecin 2014 wieńczy antologia wierszy laureatów ze wszystkich edycji .

Rafał Podraza, Rozmowy o Zmierzchu, 2014

Codzienność. Obcowanie z przeciętnością, ocieranie się o powtarzalność dni, zajęć. Rutyna gestów i słów, nieatrakcyjność ludzi dobrze już znanych lub obcych, niebudzących naszego zainteresowania. Wszystko znamy. Powszedniość. A przecież to w niej żyją OSOBOWOŚCI, które samym nazwiskiem otwierają nam pamięć i wzbudzają emocje. Czyż tej naszej powszedniości nie wypełniają pozytywne przeżycia związane z muzyką, piosenką, z filmem, sportem? Świat artystów czy sportowców zawsze przyciągał i interesował barwnością i odmiennością życia. Stąd tak wielkie zainteresowanie wzbudzały i nadal wzbudzają wszelkie sensacje i pseudo sensacje związane z życiem bohaterów z pierwszych stron kolorowych czasopism, fal eteru czy ekranów kinowo-telewizyjnych. Co oni mają do powiedzenia o swoim niepowszednim życiu? Jakie snują marzenia, czy spełnione? Czym są dla nich porażki a czym sukcesy, motywacją czy dramatem? Co sprawia im radość a co smuci? Kogo lubią a kogo omijają z daleka? Jakie ukrywają wady a jakie zalety odsłaniają?

Pytania, nie po raz pierwszy zresztą, zadaje Rafał Podraza (dziennikarz i autor książek wspomnieniowych o Kossakach, Helenie Majdaniec czy Annie Jantar). A odpowiedzi na nie przychodzą o zmierzchu. To najodpowiedniejsza pora do zwierzeń, do podsumowań, małych bilansów z czasu minionego. Także do snucia planów na przyszłość. W książce Rozmowy o Zmierzchu, Rafał Podraza zebrał 13 rozmów, które autor przeprowadził ze znakomitościami polskiego filmu, sportu i muzyki. Zamierzeniem autorskim pisarza była próba ocalenia od zapomnienia ciekawych postaw i poglądów wybranych bohaterów w różnych dziedzinach ich życia. Codzienność. Obcowanie z przeciętnością, ocieranie się o powtarzalność dni, zajęć. Rutyna gestów i słów, nieatrakcyjność ludzi dobrze już znanych lub obcych, niebudzących naszego zainteresowania. Wszystko znamy. Powszedniość. A przecież to w niej żyją OSOBOWOŚCI, które samym nazwiskiem otwierają nam pamięć i wzbudzają emocje. Czyż tej naszej powszedniości nie wypełniają pozytywne przeżycia związane z muzyką, piosenką, z filmem, sportem? Świat artystów czy sportowców zawsze przyciągał i interesował barwnością i odmiennością życia. Stąd tak wielkie zainteresowanie wzbudzały i nadal wzbudzają wszelkie sensacje i pseudo sensacje związane z życiem bohaterów z pierwszych stron kolorowych czasopism, fal eteru czy ekranów kinowo-telewizyjnych. Co oni mają do powiedzenia o swoim niepowszednim życiu? Jakie snują marzenia, czy spełnione? Czym są dla nich porażki a czym sukcesy, motywacją czy dramatem? Co sprawia im radość a co smuci? Kogo lubią a kogo omijają z daleka? Jakie ukrywają wady a jakie zalety odsłaniają?

Zbigniew Jahnz, Katharsis, 2014

Drugi tom poezji Zbigniewa Jahnza Katharsis bez wątpienia jest kontynuacją tematów wyłożonych przez poetę-żołnierza w jego pierwszym tomie Klamra czasu (2012). Kontynuacja tematyczna programowo podkreśla tragizm egzystencjalny człowieka współczesnego uwikłanego w rzeczywistość wojenną, polityczną, społeczną czy rodzinną. O ile ta ostatnia jest ratunkiem, ostoją przez miłość i bezpieczeństwo, chociaż nie wolne od zwątpień i rozczarowań, to pozostałe elementy są żywą raną w świadomości wykreowanego bohatera lirycznego, który nie wyraża zgody na zastaną rzeczywistość. Jego próby wyparcia wojennej przeszłości pozostają nieudane, nadal ranią. Polityczne obrazy przygnębiają i odbierają nadzieję na humanitarną czy humanistyczną sprawiedliwość, społeczne negatywne zachowania niweczą radość życia. Jak temu zapobiec, jak się obronić? Jak oczyścić umysł i ciało? Padają pytania.

Odpowiedź przychodzi sama, ale nie z doświadczenia religijnego, które zawiodło, nie z rozkazów “bogów wojny”, gdyż: Wojna to kraina woli/kraina ducha/ tygiel spłoszonych sumień./. Odpowiedź przychodzi z mądrości filozofa.

Arystotelesowe Katharsis. Oczyszczenie słowem. Poezja poprzez słowo ma swoją oczyszczającą, uzdrawiającą moc. Nie darmo już starożytni Grecy oczekiwali uwolnienia od dręczących ich emocji. Katharsis jest bowiem misterium obopólnym: tak dla aktora i widza antycznej tragedii, jak i dla współczesnego Poety i Czytelnika.

Edward Siekierzyński, Jak daleko jest blisko, 2014

Edward Siekierzyński jest artystą obdarowanym przez Muzy, malarz, rzeźbiarz, medalier, poeta i pisarz-eseista. Ten wachlarz artystyczny wszystko wyjaśnia – i zamysł wiersza, i kompozycję Jak daleko jest blisko – już sam tytuł wprowadza zamęt, bo w nim ni to stwierdzenie, ni to pytanie…

I o to właśnie chodzi… bo Autor z natury rzeczy niesie z sobą niedopowiedzenie, dzieli się nim z czytającym… prowokuje do poszukiwań odpowiedzi albo odkrywania pewników.

Edward Siekierzyński zaprasza tym zwrotem-tytułem na karty swojego dziennika, ale jest to zapis niezwykle oryginalny, bowiem dziennik to zazwyczaj chronologia, a tu niestety, jak w kosmosie, mały chaos i przypadek… Tomik jest zbiorem wierszy zebranych z wielu, do tej pory niewydanych, bibliofilskich makiet (własnoręcznie wykonywanych przez artystę). Wierszy zapisywanych w różnym czasie, ale przeważnie w tej samej stargardzkiej przestrzeni… daty i godziny odsłaniają nam czas tych wewnętrznych plenerów, podczas których powstawały obrazy-wiersze. To cykle ilustrowane zmierzchem i porankiem, pełnią dnia i porą roku. Przychodzi na myśl cykl obrazów Moneta – z Katedrą w Rouen, Parlamentem w Londynie lub z Nenufarami na wsi podparyskiej, malowanych o różnych porach roku czy dnia.

Janusz Krzymiński, szczecińskie drobiazgi… zupełne…, 2014

Szczecińskie drobiazgi…zupełne… Janusza Krzymińskiego to tomik prozy dla odmiany, po Smaku moreli(1961), Listu w butelce(1985) czy, nie tak dawnym, tomie wierszy W palcach wiatru(2011). Szczeciński (od pół wieku bez mała) prozaik, oddaje Czytelnikom tom oryginalny, na który składają się jego teksty tyleż nowe, bo z sierpnia 2014 roku, jak i te pozbierane z publikacji już dawno zapomnianych, a przywracające pamięć o ludziach i ich sprawach, ważnych dla szczecińskiego środowiska artystycznego i dla samego Autora. Ważne są bowiem nazwiska przywołanych postaci przyjaciół-poetów: Józefa Bursewicza , zwanego “Żoskiem” czy Mariana Żabińskiego z Polic, malarzy – Andrzeja Żywickiego czy Łukasza Niewisiewicza. Pojawiają się też inni artyści i akolici kulturalnego Szczecina sprzed lat, znani z imienia, z nazwiska i z legendy, ot chociażby Ryszard Chachulski, rzeźbiarz, autor pomnika Marynarza czy Tancerzy.

Janusz Krzymiński bawi się słowem i drażni z formą, dlatego w swoim najnowszym tomie gromadzi drobiazgi ze wspomnień, urywki zdarzeń, które stały się już anegdotą; rysuje groteskowe epizody czy scenki z życia leciuteńko rozmazaną czarną kreską, może nieco bardziej wyrazistymi czyni akwarelą nowelki albo szczegółowo charakteryzuje kolorem portrety przyjaciół, którzy odeszli. Podkreśla indywidualność i ekscentryzm osobowości oryginałów, którym przyszło się znaleźć w określonym czasie i w określonym specyficznym szczecińskim miejscu.

Ks. Sławomir Kokorzycki, Tobie… 2014

Ważyć SŁOWO. Norwidowe Odpowiednie dać rzeczy słowo.

Nawet się nad tym już nie zastanawiamy. Kto dziś waży słowa? Kto poszukuje ich znaczenia? Kto wydobywa i sławi ich urodę? Nieliczni. A przecież wszystko z Niego, zarówno w tym biblijnym, ewangelicznym aspekcie, czy też naszym pospolicie powszednim, czyli i sacrum, i profanum. Wie to poeta, bowiem obcuje ze Słowem, żyje Nim we wszystkich Jego wymiarach. Poszukuje Go w każdym momencie swego bycia, a znalezione, kreuje mniej lub bardziej udanie, podług talentu, nadając Mu kształt prawdopodobny.

Czwarty tomik poezji księdza Sławomira Kokorzyckiego – “TOBIE…”, wprowadza Czytelnika w stan rozmyślania nad słowem, które jest szczególnie w nim rozmieszczone i akcentowane. Jest w jego lirykach w sposób niezwykle subtelny wyrażona istota jądra samotności, krystalicznie ludzkiej samotności, która otulona jest ziemską urodą świata, bytowaniem wśród ludzi i dla ludzi (kapłańskie powołanie), są tu wiara, nadzieja i miłość, ów fundament, opoka, podpora, ale też migoce w tych wszystkich SŁOWACH owa kosmiczna tęsknota do Tego, Któremu to wszystko zawdzięczamy, a Który jest w i do nas, tak dotykalnie w drugim człowieku obok nas, podobny. I chyba też nie przypadkiem przywoływany jest często w mottach czy wersach samotny Mały Książę, Lis czy róża z przypowieści Antoine´a Saint Exupery´ego? Jest też w kilku wierszach ogrzewająca nutka poczucia humoru, zabawy w niedomówienie, np. Jak mi dasz: […] Jak mi zrobisz/Skrawek nieba/Jak mnie kopniesz/Gdy potrzeba/Jak mi słów/ Dopiszesz szereg/. Liryka Ks. Sławomira Kokorzyckiego łagodzi ascetyzm poszarpanej surowej frazy.

Tadeusz Szklarski, Pan Gabe poszukiwacz form i kształtów

Pan Gabe poszukiwacz form i kształtów jest tomem debiutanckim Tadeusza Szklarskiego.

Na początku był akcent – na słowo i na obraz… ale rozłożony nierówno, wydobywał nie zawsze korzystnie wiersz, innym razem obraz. Zachwiane proporcje, rozsypane kolory, pogubione słowa… żmudne poszukiwanie. I wtedy pojawił się Pan Gabe (dar, talent), który spróbował znaleźć “złoty środek”, tak w akcencie padającym na wiersz, jak w perspektywie czy w świetle obrazu. Zajął się poszukiwaniem najwłaściwszych form i kształtów.

Tak, nieco metaforycznie, można by przedstawić drogę do tomu wierszy Tadeusza Szklarskiego.

Janusz Krzymiński opisał Pana Gabe w tych oto słowach:

Pan Gabe, to daleki krewny pana Cogito./ Co wcale nie jest ujmą dla niego./ Bowiem pokrewieństwa – jeśli nie z wyboru,/ to najczęściej są przypadkiem./ Lecz nie umniejsza to doświadczeniu pana/ Gabe w zderzeniu z realnością i istnienia/ w ogóle./ Bo istnieć – to doświadczać,/ a doświadczać, to istnieć./ Wbrew nabytym – wykształceniu, pouczeniom/ moralistów czy wszelkiej maści filozofom./ Pan Gabe jest w świecie takim, jaki zastał i/ ten świat jest w nim. Co wcale nie oznacza,/ iż pan Gabe jest pogodzony. Podlega bowiem,/ jak i my, różnorakim wzruszeniom/ i zadziwieniom./ Wszystko to może też stać się udziałem/ czytelnika tej poezji za sprawą twórcy/ – autora./

Bo zacytuję jeden z tekstów tego zbioru:

W labiryncie zdarzeń

pięknie jest trafić

na otwartą

przestrzeń

minionego czasu

Sebastian Rosa, Uczuciologia, 2014

Sebastian Rosa, student dziennikarstwa na Uniwersytecie Szczecińskim, współzałożyciel grupy poetyckiej Nowy Akord, aktywnie działający w środowisku literackim miasta, jest już po swoim debiucie poetyckim. Wraz z kolegą, Karolem Gibułą wydał, jeszcze w szkole średniej, swój pierwszy tom poezji Szare i złote codzienności. Obcowanie ze słowem nie jest mu więc obce, a z uczuciami… też nie, bo tych nie skąpi mu życie (rodzinne i szkolne w Świdwinie, studenckie w Szczecinie).

Jednak Poeta zdaje sobie sprawę z wagi zarówno słów jak i emocji, które rządzą nim, a przez niego materią wiersza. I kreując swojego bohatera lirycznego, próbuje porozkładać akcenty… Ale tu wkracza zmaterializowana w słowie uczuciologia i akcenty wyważone słowem nie zawsze równo padają pomiędzy wersy… Kreowany świat emocji nie zawsze poddaje się słowu… Powstają obrazy niedoświetlone, pozostają sytuacje niewyjaśnione a relacje niedopowiedziane do końca…

Uczuciologia pozwala przenikać ze świata do świata, z codzienności materialnej nie do zaakceptowania, do codzienności wiersza , w którym nawet wynaturzenie jest tylko innym oglądem tejże rzeczywistości, ale można odnaleźć w niej wszystko to, co swojskie, ale i to, co nieznane a przeczuwane jedynie… Wtedy bowiem Poeta staje się nagle kreatorem metafizycznych przestrzeni i czasu, w których stanowią swoje prawa uczucie i logos.

Janusz Kondratowicz, Koncert na deszcz i wiatr, 2015

Pomysł na tomik wyłonił się podczas rozmowy-rzeki przeprowadzanej z Januszem Kondratowiczem w lutym 2014 roku przez Rafała Podrazę, gdy ten w archiwach swego rozmówcy odnalazł teczki pożółkłych maszynopisów i wycinki prasowe z wierszami Autora przebojów Powrócisz tu czy Tyle słońca w całym mieście. Za zgodą Poety i Jego żony Anny, Podraza zabrał teczki z wierszami do redakcyjnego opracowania w serii: akcent

Tom poezji Koncert na deszcz i wiatr został wydany. Natomiast do satysfakcjonującej realizacji projektu zabrakło… Jubilata. Janusz Kondratowicz odszedł niespodziewanie w lipcu ubiegłego roku.

Wśród setek wierszy satyrycznych, ballad i tekstów piosenek, wśród fraszek i poematów, liryków i erotyków było w czym wybierać. Postanowiłam pokazać Janusza Kondratowicza jako poetę liryka, poetę wśród grona jemu podobnych, z którymi lubił obcować, miał ich za mistrzów albo przyjaciół w przestrzeni europejskiej kultury. Klimaty bliskie tamtemu młodziutkiemu Poecie/bo należy pamiętać, że prezentowane w tomie wiersze, to utwory z drugiej połowy XX wieku/, to jednak nie wielkie miasta, chociaż jest warszawiakiem z Mokotowa, ale małe miastka, krajobrazy “bez widnokręgów”. To z tych pejzaży wychodzą na “drogi marcowe” nie tylko koty, ale i świąteczni goście, żebracy, Garbaci, arlekiny i cała nędza tego świata, który dzieje się wokół nas w scenerii lirycznych strof ballad rodem z Burns`a czy ludowych pieśniarzy. Zadziwiające, jak te obrazy poetyckie Kondratowicza wpisują się w impresjonistyczne przestrzenie Vincenta Van Gogha, którego przywołuje wielokrotnie. Stąd też decyzja o zilustrowaniu tomiku właśnie kilkoma dziełami tego mistrza.

…z Ziemi i z Morza antologia marynistyczna, 2015

Zaczęło się od piosenki. Nie! Właściwie to najpierw była lektura opowiadania historia prawie romantyczna Wiesława Andrzejewskie­go… Tekst wiersza ponoć pisał się sam, by wkrótce zamienić się w pio­senkę, dzięki kompozycji Grzegorza Haciskiego, który, nie pierwszy raz, muzykę do wierszy Leszka Dembka napisał i piosenki powstałe śpiewał.

Latem 2011 roku Leszek Dembek, poeta i animator kultury, zwrócił się do Róży Czerniawskiej Karcz i do Barbary Dominiczak z propozycją stworzenia scenariusza z piosenkami marynistycznymi, których już sam napisał kilka, a my miałyśmy dołączyć swoje. Zamysłem pomysłodawcy było stworzenie spektaklu pod roboczym, marynarsko brzmiącym hasłem Szczecińska łajba, w którym można byłoby zaprezentować, a właści­wie przypomnieć, sylwetki i twórczość szczecińskich marynistów, któ­rych coraz bardziej skrywa mrok przeszłości, a ich książki przysypuje biblioteczny kurz.

Leszek Dembek „odświeżył” już Papierową dżunglę Jana Papugi w Gladiatorze życia. Makrelowy sen, Jerzego Pachlowskiego zamienił w szantę, do tego dodał piosenki Crazy baker, Inny Świat oraz Słoń czyli dar od Wietnamu, zainspirowane z kolei opowiadaniami Euge­niusza Daszkowskiego z książki Małpi rejs. Różne formy adaptacji pre­zentowanych opowieści miały pokazać wieloznaczność ujmowania morskich tematów przez pisarzy.

Nie ustępowała inicjatorowi w poetyckiej pracy Barbara Domini­czak, mając już w swoim dorobku marynistyczny tomik poezji Mój ląd i twoje oceany. Spod pióra poetki wyszły nowe teksty z morskimi motywami zaczerpniętymi z gawęd kpt. Eugeniusza Daszkowskiego. A lektura powieści Wojciecha B. Jasińskiego Płyń galero czy Pod Krzy­żem Południa zaowocowała empatycznymi wierszami o egzotycznych przygodach marynarzy.

Moje upodobanie do symbolicznych Morskich zadziwień Jerzego Jasińskiego obfitowało balladami o morskich koniach z wyspy Sable czy o „koszmarach wychodzących z morza”, a tematy „kapitańskie” inicjowały mi książki innego szczecińskiego marynisty, kpt. Józefa Gawłowicza.

Janusz Krzymiński odkurzał swoje marynistyczne, pełne metafor pejzaże i pisał szanty; młoda poetka Zdzisława Gierszal swoimi wier­szami wprowadzała świeże spojrzenie na gatunek zasłużony w trady­cyjnej już literaturze. Grzegorz Haciski dopisywał melodie do nowych poetyckich piosenek a wyśpiewał je na I Korytowskiej Nocy Poetów. Scenariusz szczecińskiej łajby przybierał wyraziste kolory i kształty.

Ale jak to w życiu bywa, mimo zaangażowania autorów, kompozy­tora i zaproszonych wykonawców, aktorów ze szczecińskiego teatru, wyrażających gotowość zaprezentowania profesjonalnego wykonania morskich piosenek, sceny nie znaleziono. Mijały więc kolejne corocz­ne Dni Morza, The Tall Ships’ Races, a nasza liryczna szczecińska łaj­ba nadal kołysała się przy nabrzeżu naszych oczekiwań. Zmieniały się koncepcje i plany. Dopisywaliśmy nowe teksty, dołączali nowi autorzy… Janusz W. Szymański, żeglarz i nauczyciel-wychowawca z Pałacu Młodzieży; kpt. Bogusław Janiczak z Darłowa ze swoim doświadcze­niem dalekomorskich rybackich rejsów; Robert Florczyk, pasjonat i promotor „szczecinariów”, czyli poszukiwacz historii miasta w jego artefaktach. Aż w końcu pojawiła się szansa na… zrealizowanie nie tyle spektaklu, co antologii. I to było TO.

Rysunki szczecińskiego por­tu pani Hanny Andrzejewskiej, oddające pejzaże portowe z lat pięć­dziesiątych i sześćdziesiątych oraz jej morskie impresje. Opowiadania prozaików i nasze wiersze-piosenki zbierane przez lata, dopełnione utworami z zapomnianych tomików, chociażby Mariana Yoph-Żabiń­skiego, szczecińsko-polickiego poety i marynisty, znakomitego kry­tyka literackiego i animatora kultury, którego wiersze udostępnił ze swoich zbiorów, za zgodą spadkobierczyni, Adam Siedlecki, pozwoliły na złożenie całkiem obfitego tomu antologii marynistycznej. Jej tytuł też znalazł swoje uzasadnienie w przeszłości, do której sięgnęła nasza teraźniejszość.

Dzięki temu ta książka staje się kontynuacją… a nie przypadkowym pojedynczym wydarzeniem wydawniczym. Janusz Krzymiński podsu­nął bowiem myśl, by nawiązać do szczecińskiego tygodnika społeczno–kulturalnego „Ziemia i Morze”, wydawanego w latach pięćdziesią­tych, w którym redaktorami byli znakomici szczecińscy maryniści. Przytaknęliśmy z aprobatą wielką… a po krótkim namyśle zapisał się nam tytuł o wieloznacznej symbolice – …z Ziemi i z Morza.

Krystyna Rodzewicz, Indeks Szczęścia, 2015

Cóż jest Szczęście? Z czego się bierze? Skąd przychodzi? Czy można je w ogóle zdefiniować? Honoriusz Balzak, na przykład, określał je tak: Prawdziwe szczęście jest rzeczą wysiłku, odwagi i pracy. Czy na pewno? Erich Fromm z kolei uważał, że Szczęście to coś, co każdy z nas musi wypracować dla samego siebie. A Oskar Wilde doszedł do wniosku, że: Człowiek, który umie żyć w harmonii z samym sobą, jest szczęśliwy. Dla jednych to chwila ulotna zachwytu czy zadowolenia, dla innych osiągnięcie sukcesu, posiadanie materialne, spełnienie zawodowe czy rodzinne. Ilu ludzi, tyle definicji, a raczej oczekiwanie na szczęście. Tak jak nie ma jednoznacznego objaśnienia dla pojęcia miłości, poezji czy piękna, tak samo trudno nazwać ulotne szczęście. Każdy z nas inaczej je przeżywa – to też przecież truizm. Co nie przeszkadza, by każdy inaczej je nazywał, orientował na różne wartości, a nieliczni próbują je nawet zapisywać…?

Czyni to szczecińska Poetka, Krystyna Rodzewicz, debiutując tomikiem wierszy Indeks Szczęścia, w którym to zbiorze próbuje ponazywać swój świat uczuć, wrażeń, doznań, posegregować zdarzenia, wspomnienia, chwile ulotne teraźniejszości i oczekiwanie na …przyszłość.

Katarzyna Chabowska, pod naskórkiem codzienności, 2015

W swoim drugim tomie, pod znamiennym i jakże wieloznacznym tytułem, Transfuzja białej ciszy, prezentuje Magdalena Sowińska niezwykle oryginalny w swojej poetyce wizerunek świata tego, naszego – nie naszego. Jest on spójny organicznie, jak ciało, nie zawsze doskonałe, bo śmiertelne.

I w tym labiryncie odczytanych, odnalezionych znaczeń w tomie Transfuzja białej ciszy Magdaleny Sowińskiej, w błądzeniu po ulicach, parkach i ogrodach Szczecina, w żarze czerwca na Placu Grunwaldzkim i w mroku wstydliwej historii, która nie jest magiczną Szczecińską bajką, zachłystuję się nagle urodą metafory: na parapecie horyzontu stoję! Z tego parapetu jest widok rozległy i na Miasto, i na ludzkie sprawy, i na historię, na tu i teraz oraz na to, co najważniejsze w każdym lirycznym akcencie: Poza granicami słów jest milczenie/ Ja będę słuchać a Ty błękitnym sopranem spojrzenia/ wyśpiewaj mi bliskość//.

Bliskość. Ta za horyzontem Ziemi? A może najbardziej szczecińskie wyznanie, boleśnie szczere i jednoznacznie akcentujące transfuzję białej ciszy do wiersza…

Zmęczona leczeniem zbyt wielu schorzeń/ tego miasta o które nikt się nie troszczy/ (…) … I wiem że dziś też nie zejdę z dyżuru/ dozgonnie wpisanego w grafik serca//.

Rafał Podraza, Wojciech Kossak, 2015

Rafał Podraza (dziennikarz, poeta, autor tekstów piosenek), niejednokrotnie w serii: akcent już wydawał. Najpierw opublikował wybór wierszy bilans. 1987-2012; w 2014 ukazały się Rozmowy o Zmierzchu (wybór wywiadów), z jego też inicjatywy zaistniał w serii: akcent tom wierszy Janusza Kondratowicza, pt. Koncert na deszcz i wiatr.

Jednak Rafał Podraza to głównie specjalista od Kossaków, więc kiedy w rozmowie z Krystyną Pohl padło pytanie o szczecińskie związki Wojciecha Kossaka, Autor Magdaleny, córki Kossaka, nie będąc ich pewnym, wszczął poszukiwania. I znalazł. Otóż we wspomnieniach Wojciecha z roku 1913 znajduje się szczeciński epizod. Ponieważ Rafał Podraza specjalizuje się również w opracowywaniu takowych wspomnień, nie tylko zresztą o Kossakach, ale także innych wybranych a znanych swoich bohaterach, np. estrady (Anna Jantar, Helena Majdaniec, Janusz Kondratowicz); np. sportu (Ewa Kłobukowska, Mirosława Sarna, Elżbieta Bednarek, Celina Jesionowska, Dorota Brzozowska), tak więc powrót do archiwów malarsko-literackiej dynastii skończył się II wydaniem książki o Wojciechu. Pierwsze wydanie, wrocławskie, ukazało się w 2012 roku. Było ozdobą uroczystości Kossakowskich w Panoramie Racławickiej, gdzie Autor prezentował swój dorobek literacki o rodzinie Kossaków.

Obecne wydanie szczecińskie, zmienione, poprawione i rozszerzone o wspomnienie samego Wojciecha Kossaka, który jako rotmistrz w austriackiej armii, był gościem cesarza Wilhelma II na manewrach w Szczecinie w 1913 roku, zostało dopełnione wspomnieniem Zofii Jachimeckiej, ostatniej portretowanej przez wielkiego malarza. W pan­teonie licznych Kossaków malarzy, Wojciech wyróżnia się i plasuje na pierwszym miejscu, zarówno talentem jak i najbarwniejszą biografią, przede wszystkim towarzyską. Córki go uwielbiały, towarzystwo rozchwytywało, damy zabiegały o jego względy i prawo do portretu jego ręki, także o to samo prosili ludzie ze znanymi nazwiskami jego epoki.

Leszek Dembek, Aporia, 2015

Ów niezwykle oryginalny, piąty tomik Leszka Dembka (szczecińskiego poety i animatora kultury), to na pewno już nie wiersze, od których coraz bardziej świadomie odchodził Poeta w ostatnim czasie. Jego poszukiwania definicji poezji, odrzucanie klasycznej czy współczesnej, ale nie dającej satysfakcji artystycznej, formy, zarówno graficznej jak i tematycznej, zapisu wiersza, wprowadziły Leszka Dembka na nowe obszary, gdzie nie obowiązuje postawa absolutnej wolności twórczej:  W obrębie zdania dopuszczalne są wszystkie swobody, jakich wymaga intencja poety) już norma gramatyczna, stylistyczna, interpunkcyjna czy, tak ważna skądinąd, logiczna. Nie przypadkiem wieloznaczność aporii jako wypowiedzi semantycznie wielowarstwowej stała się nową możliwością kreacji dla Poety. I to na tyle ważną, by umieścił ją w tytule! To w niej odnalazł sposób na oddanie wszelkich swoich wahań czy rozterek tak literackich jak i kulturowych, także ontologicznych, logicznych czy fenomenalnych, w najszerszej sferze. Zaprosił Poeta do swojego nowego tomu wahań i wątpliwości, niedopowiedzeń i absurdów, do sytuacji rodem z pure nonsensu, do szczątków myśli pochwyconych, ale niedokończonych, do lęków i olśnień codziennych – artystę piórka/pędzelka, Pawła Kucharskiego. Młody Rysownik z Choszczna doskonale wkomponował swoje prace w przestrzeń palimpsestów Leszka Dembka. Dopełnił czarno-białym obrazem niedookreślone treści wywołane z wyobraźni poetyckiej. Rysunki Pawła Kucharskiego w swojej subtelnej kresce, czasem jak z chińskiego obrazka (np. wróble na pięciolinii), odpowiadają równolegle pociągnięciom rytmicznym i kolorystycznym frazy wypowiedzi Autora Na krawędzi Czasu.

Szczecin Literacki 1950-2015, Informator, 2015

Związek Literatów Polskich Oddział w Szczecinie powstał 15 listopada 1950 r., a 8 kwietnia 1951 r. powołano Koło Młodych. Życie literackie w powojennym Szczecinie tworzyło się w trudnej i specyficznej rzeczywistości, bez pewności czy zrujnowane miasto na Ziemiach Zachodnich pozostanie po stronie polskiej. Istotną rolę w tworzeniu się życia kulturalnego w nowym miejscu odegrał wojewoda Leonard Borkowicz.

W Szczecinie zaczęli osiedlać się pisarze i poeci w 1946 r.: Tymoteusz Karpowicz, Walerian Lachnitta, Stanisław Telega, Stanisław Szydłowski. W 1947 r.: Witold Wirpsza, Wiktor Woroszylski, Franciszek Gil, Jan Papuga; a w 1948 r.: Edmund Osmańczyk, Jerzy Andrzejewski, Konstanty Ildefons Gałczyński. W tym czasie życie literackie skupiało się wokół takich ośrodków jak: tygodnik „Szczecin”, wydawnictwo „Polskie Pismo i Książki” oraz Klub Literacko – Artystyczny przy Al. Wojska Polskiego 42 (przemianowany 24 VI 1948 r. na Klub „13 Muz”). W okresie trzech pierwszych powojennych lat „powstało dość prężne środowisko literackie”. W 1949 r. (20 – 21 stycznia) w Szczecinie odbył się IV Walny Zjazd ZLP. Dla literatury miało to negatywne skutki (zapoczątkowano okres tzw. walki o realizm socjalistyczny), dla miasta było to zapewne „ważne wydarzenie”. Zjazd ten podjął uchwałę o powołaniu w Szczecinie oddziału ZLP, który był drugim – po wrocławskim – oddziałem lokalnym ZLP powstałym po wojnie. Pierwszym prezesem został Jerzy Andrzejewski, w skład oddziału wchodziło trzynaście osób…

Informator przedstawia historię i zarys działania ZLP Oddział Szczecin na przestrzeni 60 lat swojego istnienia.

Bogusław Janiczak, Okręt Umarłych, 2016

Gawędy morskie zachwycają słuchaczy od tysiącleci, odkąd to starożytni Grecy wyruszyli pod opieką Posejdona na morskie szlaki, a nieśmiertelny Odys podjął walkę nie tylko z żywiołami, ale i z potworami głębin, lądów i przestworzy… Historie zamieniały się w mity. Legendy nabierały kształtów, kolorów i… grozy. Stanowiły i nadal są tradycją, dawniej żeglarskiego, dzisiaj marynarskiego życia. Z nich wzięła się przecież literatura marynistyczna.

Opowiadają i zapisują owe morskie historie pisarze i poeci wywodzący się nie tylko z kapitańskich mostków. Akcentują swoje niepowtarzalne style ujmowaniem tematu, tego wszystkiego, co z morskiego żywiołu pochodzi.

Takie marynarskie opowieści prezentuje w OKRĘCIE UMARŁYCH, Bogusław Janiczak – z akcentami romantycznej niezwykłości, oszałamiającej przygody i nieuchronności żeglarskiego losu. Autor – poeta i prozaik, sam rybak, marynarz, ale też przez dziesiątki lat kapitan żeglugi wielkiej w rybołówstwie dalekomorskim, wie o czym pisze. Życie wilka morskiego nie jest mu obce. Sztormy i burze, cisze morskie i szkwały, żaglowce i parowce, rybackie kutry oraz marynarska brać na nich, czyli łotry spod ciemnej gwiazdy jak i prawdziwi romantycy morza spieszący na pomoc rozbitkom ze snów – to bohaterowie jego opowiadań.

Tom OKRĘT UMARŁYCH Bogusława Janiczaka podtrzymuje najlepsze tradycje szczecińskich marynistów, którzy niestrudzenie dowodzą morskości nie tylko naszego miasta.

Zbigniew Jahnz, Pomroki, 2016

Pomroki… czwarty tom poezji Zbigniewa Jahnza udostępnia po raz kolejny indywidualną przestrzeń artysty, który kreuje świat poetycki na podobieństwo swoje i swoich doznań, przemyśleń, doświadczeń żołnierza, instruktora sztuki walki, plastyka, grafika komputerowego, ale też człowieka poszukującego nieustannie drogi w sferze ducha i artystycznego wyrazu.

Dla poety wiersz jest poznaniem i wyznaniem, jest też emocją. I w tych granicach musi pozostać, aby być wierszem nie tylko w swej graficznej strukturze. Musi być wyznaniem ja lirycznego, doznaniem my zbiorowego…

Nasza współczesność i reguły sankcjonujące życie społeczne, polityczne, narodowe, ale też obyczajowe czy kulturowe… są coraz bardziej podobne do praw wojny, sprowadzane są do zasad sztuki walki… a te nie zawsze są honorowe… nie zawsze przestrzegane w narzucanych kodeksach, często łamane, jeszcze częściej dewaluowane… Nasuwa się pytanie: – Czyżbyśmy żyli w permanentnym stanie wojny? Któż o tym może lepiej wiedzieć, niż poeta-zwiadowca, penetrujący przestrzeń realną i wirtualną naszej rzeczywistości?

Adam W. Siedlecki, Sól na ustach, 2016

Adam W. Siedlecki nie zaskakuje, natomiast wyraźnie gruntuje swoją poetykę, cyzelując i zamieszczając słowo w preferowanej lapidarnej formie, najczęściej strofy o kilku wersach. Wyodrębnia też w kompozycji tomu integralne przestrzenie, które jednak w sposób naturalny, tak jak fale morskie na plaży, łączą w jedno ląd i wodę. Tematyka marynistyczna od dawna jest obecna w kręgu zainteresowań Autora. Najnowszy tom wierszy Sól na ustach Adama W. Siedleckiego gwarantuje poetycki relaks. Na pewno nie zmęczy i nie zaniepokoi. Wprowadzi w nastrój pogodny, aczkolwiek nie wolny od nostalgii, zamyślenia, refleksji, ot chociażby nad kondycją poezji i poety, wyrażoną w prywatnym credo Autora: (Poezja) Dostrzec oczywiste a niewidoczne/ ująć w całość i oddzielić/ wyciągnąć powiązania i odrębność/ zarejestrować spór i przenikanie harmonii/ nadać bieg sprawom w zapatrzeniu/ zatrzymać niezmienne a ulotne/ utrwalić w jednej chwili odwieczne/ złożyć obraz rozbity w kolorach/ ocalić od banału do kształtu architektury/ dowartościować co spowszedniało/ wydobyć złotą puentę z szarych słów//

Przecież o to chodzi. Tak dla poety jak dla czytelnika Odwagą jest widzieć a darem słyszeć/ Rozdzielone nie znaczą nic//

Dzięki tej odwadze możemy odnaleźć się w Harasymowiczowej Krainie Łagodności, którą kreuje słowo wiersza i jego muzyka, obraz malarza, czasem zastąpiony równie piękną fotografią.

Krystyna Rodzewicz, Pytania z głębi, 2017

Pragnę szczęścia. Ba, ale czym ono jest? Jak pomyślę, nie za dużo razy czułam w swoim życiu, że jestem szczęśliwa. Dlaczego? Nie byłam? A może po prostu nie wiedziałam, że jestem, skoro zadaję sobie pytanie czym jest szczęście…?

Czy szczęściem jest chwila ulotna, czy stan nirwany, do którego próbujemy dojść poprzez swoje życie? Błąkamy się, wiercimy, kręcimy, szukamy czegoś, ale czy wiemy dokładnie, czego? Szukamy celu, czy też już sama droga, proces dążenia do jego osiągnięcia, jest dla nas celem samym w sobie???

Jak to zrobić, aby ta percepcja była lepsza? Aby widzieć tę naszą codzienność przez pryzmat niecodzienności, cudu a nie bólu istnienia? Gdzie sprzedają takie różowe okulary?

Danuta-Romana Słowik, Rozmowa… z jednej nocy, 2017

Towarzyszy bohaterom Rozmowy …z jednej nocy dyskretny patriotyzm… wyrażający się tęsknotą za krajem, nieustannymi powrotami, więzami rodzinnymi, przyjacielskimi, zaangażowaniem od zawsze w poprawę kondycji społecznej, ekonomicznej czy geopolitycznej Polski. Na tle tych emocji buduje się czytelny wizerunek szczecińskiego mikrokosmosu… Gdyż to Szczecin – miejsce jedyne na świecie… przynależne nie z urodzenia a z wyboru dokonanego za wszelką cenę – dla wszystkich bohaterów powieści jest miejscem jedynego bycia – wyjściem i powrotem. Z niego wynika pielęgnacja polskości… tradycji, obyczajów, języka, chociaż to takie trudne… więc nauka permanentna… życia, rodziny, przyjaźni… ojczyzny. Po obu stronach granicy – kiedyś. A obecnie – o świcie … w planach na JUTRO bez granic…

Róża Czerniawska Karcz, Zapytaj jabłoni…, 2017

A ile można by się nauczyć, gdyby posłuchać… np. jabłoni… Motyw przewodni obecnego tomu wierszy ma swoją wieloznaczną, w tym mocno symboliczną, wymowę i staje się ważnym akcentem, nie tyle zagubionym, co celowo ukrytym między wierszami… Dlatego, zapewniam, jabłka-wiersze z mitycznej celtyckiej krainy na Avalonie zawsze skuszą swoim smakiem i aromatem…

Aby za bardzo jednak nie odsłaniać (nie objaśniać) poetyckiego wnętrza tomu zapytaj jabłoni…, należy przywołać słowa Edwarda Balcerzana: tylko wtedy czytanie poezji daje pełną satysfakcję, gdy nikt nas nie poucza, jak przeżywać cudze obrazy przeżyć.

Odkrywaj więc sam, Czytelniku, moją, a teraz już Twoją, krainę poetyckich ogrodów Edenu czy Avalonu, w której przez cały rok jednocześnie kwitną i owocują jabłonie, a czasem odpowiadają nawet na niezadane pytania… dlatego bez obawy…

jedz jabłka-wiersze karm się owocem niezakazanym

pielęgnuj jabłonie na Avalonie i weź

jabłko

Eugeniusz A. Daszkowski, Marynarze i celnicy, 2018

(…) Pisarz marynista kreśli słowami, w swoim indywidualnym, mocno ascetycznym stylu jak na ówczesny język literacki (któremu jest wierny zresztą do dzisiaj), własną panoramę z marynarskiej przeszłości pracownika szczecińskiego PŻM. Obraz jak z mapy: od Montevideo po Murmańsk, od afrykańskich główek i masek z portów Czarnego Lądu po wędkowanie węgorzy w fiordach Norwegii. Rejestruje pobyty w Hawanie i w Rydze, by pokazać stereotypy zachowań właściwe dla tak odległych kultur, które łączą tylko polscy marynarze. Ironiczną kreską przerysowuje postaci nieudolnych celników i koloryzuje z humorem sprytnych polskich marynarzy, używających życia nie tylko w hawańskiej „Tropicanie” czy w rosyjskich restauracjach. Z sympatią i z szacunkiem szkicuje osoby kapitanów: Andrzeja Downara, Lucjana Kownackiego, Lecha Jasińskiego, Ryszarda Choińskiego czy Danuty Kobylińskiej-Walas, jakże godnych swoich nazwisk i pamięci. Nieliczni tylko nie zapisali się pochlebnie w tejże pamięci, więc pozostali na obrazie anonimowi. (…) Na równi z nazwiskami kapitanów, oficerów czy marynarzy wybrzmiewają nazwy statków, które w tych reportażach także są bohaterami. To one stanowią przecież nieustannie tło akcji, są przestrzenią dla rozgrywających się zmagań z przemytem − mini-dramatów, czasami z elementami groteski. Puentą wielu tych zdarzeń jest szczeciński port, urząd celny i … celnicy.

Małgorzata Hrycaj, Aponia w ogrodzie, 2018

Aponia (dopiero teraz dostrzegam kojąco miękki oddech tego słowa – bezbolesność)
gości w ogrodzie pośród gór, pośród chmur i nad morzem… Pośród groszków dziewczęcych,
maków zmysłowych dojrzałości, tojadów trujących, ale przecież i one są
potrzebne do pełni… i stanowią integralną część ogrodu. Aponia uświadamia mi tę
pełnię jedności z ogrodem, który proponuje ze wszystkimi swoimi akcentami na wiersze
i tematy Małgorzata Hrycaj, z nich bowiem czerpie entuzjastyczną radość i niczym
nieograniczone (a przy tym zaraźliwe) umiłowanie urody świata:
wyznaczam sobie czas do końca/ świata/ tylko miłość wymaga// zdecydowanego
działania//

Robert A. Florczyk, Trzy razy Wolność!, 2018

Autor ma świadomość miejsca i czasu… Swoich bohaterów umieszcza w znanej
sobie przestrzeni rodzinnego miasta. Szczecin staje się ponownie nie tylko miejscem,
ale i bohaterem, miastem Wydarzeń z wolnością w tle. Miejscem realnym
w swym dramatycznym wymiarze. Centrum przemian… z których idzie odpowiedzialność.
Przemian, które dla bohatera staną się przeszłością powracającą w odpowiedzialności
za czas, który się staje…
Nie przypadkiem pojawia się na okładce tomu oraz w czwartej opowieści
(KORDIAN ZE SZCZECINA) kamienna sylwetka Zwrotniczego, sfotografowana przez
Autora-dokumentalistę. Pomnik Kolejarza przestawiającego zwrotnicę, stojący
przed Dworcem Głównym w Szczecinie ma wielokrotnie symboliczną wymowę…
a w refleksji Wojtka Małeckiego zapisuje się tak: Zawsze można zmienić bieg
dziejów, gdy się trafi na swoje pięć minut, w których nie straci się rozsądku.

Helena Pilarska, zapisać choćby na skrawku papieru…, 2019

W twórczość Heleny Pilarskiej trwale wpisały się − zarówno w teksty jak i w obrazy −
wątki autotematyczne, doświadczanie losu, wyznania liryczne, a ujawniające się
w powracających motywach: samotności, w intensywnym przeżywaniu egzystencjalnego
smutku przemijania, tęsknoty za czułą bliskością, w radości uczuć spełnionych,
w miłości doznawanej i… ciągle oczekiwanej…
Naprzemiennie z liryzmem, wplatającym się w już powyżej wspomniane wątki, był
realizm obserwowanego świata, rejestracja jego urody − w zmiennej przyrodzie pór
roku na wsi lubelskiej czy w specyficznym kolorycie przemysłowego miasta, w barwach
i kształtach kwiatowych kompozycji albo w nostalgii zachodniopomorskich krajobrazów,
w obyczajowych scenkach rodzajowych oraz w codzienności sytuacyjnych żartów.
W panoramicznym obrazie toczącego się życia na plan pierwszy wysunęły się jednak
zapiski osobistego Czasu… które wkomponowały się ściśle w dziewięćdziesiąt lat obecności
intymnej, zawodowej, rodzinnej, społecznej, historycznej a w końcu satysfakcjonująco
artystycznej. I tak właśnie realizowała się niepowtarzalna biografia Artystki, by
tegorocznej wiosny zakwitnąć po raz kolejny lirycznym bilansem poetyckiego dorobku.
Oto mamy tom wierszy Zapisać choćby na skrawku papieru… – czternasty w dorobku
polickiej Poetki…

Mirosław Strągowski, Życie w HD CD, 2019

(…) „życie w hd” w czasach 4K, i niejako w przededniu 5G, to życie tylko na pozór luksusowe.
Tytuł zatem pobrzmiewa ironią. Skąd ta ironia? Strągowski być może sugeruje, że poeta
– nawet gdy żyje z nami i wśród nas – nie do końca jest obecny tu, gdzie wydaje się
przebywać. Został bowiem niejako wydany na ciągłe doświadczenia deja vu (w antyku
mówiono – anamnezy). Na pierwszy rzut oka, komuś postronnemu, poeta wydać się
może kimś zdezorientowanym. Ale to właśnie jest złudzenie zdrowego rozsądku. Jak
podpowiada utwór Notka, tak naprawdę nie żyjemy ani w HD, ani 4K, ani 5G – i mimo
naszego codziennego zaabsorbowania warto mieć odwagę, aby odwrócić się choć na
chwilę ku innej rzeczywistości. Tej naprawdę trwalszej. I zajrzeć do książki z wierszami.
(z Posłowia prof. dra hab. Andrzeja Skrendy)

Mirosław Strągowski, publikując, po swojej pierwszej poetyckiej książce Życie w HD, swój
drugi tom Życie w HD CD, sugeruje, iż jest to zbiór do kontynuacji, a który złoży się na
tryptyk. Czyli czekają na spotkanie z czytelnikami jeszcze niepublikowane wiersze, fraszki,
sentencje, także starsze i najnowsze rysunki, kreślone nieustannie kreską i znakiem
zaobserwowane obrazki z codzienności – ostro kontrastujące ze sobą realia Życia w HD
z impresją lirycznych doznań, z ekspresją uczuć (często sprzecznych ze sobą) targających
schodzącego z góry współczesnego Syzyfa, stojącego w sklepie po sen, idącego w nim
przez noc po swój głaz, by znów wyakcentować nowy dzień, może bez High Definition!?

Anna Słowińska, hurtownia czasu…, 2019

(… Czas na szczerość… Tutaj zabiera głos Autorka, bo któż lepiej skomentuje swoje
refleksje, odczucia, doznania…
W ciągłym zagonieniu, z grafikiem wypełnionym od rana do wieczora, już nie co do
godziny, ale co do minuty, zapominamy o sobie. Widzimy naszą twarz przez moment
w lustrze, (…) Co jakiś czas zauważamy kolejną zmarszczkę na czole. Więcej zajmuje
nam porządne zawiązanie krawata niż zastanowienie się nad tym, co kocham, co
lubię, z kim i z czym jest mi dobrze? Czy żyję tak jak chcę?
Anna Słowińska w tym momencie zapala górne światło swojego artystycznego
przekazu… W Jej hurtowni czasu rozbłyskują wszystkie poszukiwane przeze mnie
akcenty poezji… liryzm, uroda odnalezionego słowa, muzyka wiersza, żart i puenta,
liryczne wyznanie i społeczne, a nawet polityczne zaangażowanie… wrażliwość na
cudzy ból, smutek, cierpienie… niezgoda na ostracyzm, samotność i pogardę dla
drugiego człowieka, sprzeciw wobec bezduszności i bezmyślności ludzi wobec
coraz bardziej natarczywej technologicznej codzienności… Wyraża się ta niezgoda
najmocniej w wierszu My, ludzie współcześni…
Szelest papieru czerpanego/ zastąpił czystą pościel.// Piny do kart wyparły z pamięci/
imiona bliskich,/ bo częściej goszczą/ w naszych myślach.// Pękate portfele/ zastąpiły
rozmowy z dziećmi/ wpatrzonymi w ekrany/ swoich pseudoprzyjaciół.//

Edward Siekierzyński, WSTĘP! CAŁE ZDANIE? I…, 2019

(…) Tak, jestem zły, bo poprzez zeźlenie się na te dziwności, które zaczynają
wszystkich oblegać, zeźlenie się, ale bez zacietrzewienia(!), na tę właśnie rzeczywistość,
pozwala widzieć ją dokładniej i refleksyjnie, a refleksja pomaga uładzić
swe wnętrze.
To, co przedstawiam w tym tomiku, nazywam po prostu zapiskami, czyli nie
aspiruję tu do jakiejś formy literackiej – nie są to opowiadania, a raczej zapis
spostrzeżeń trochę filozofujących, plus wtręty cytatów różnych autorów, które
wydały mi się interesujące, może i szokujące…
(Edward Siekierzyński, fragment z zapisków)
Te zapiski codzienne, poddawane zabiegowi literackiej galwanizacji ulegają
swoistemu uszlachetnieniu, tak jak czekanie zamienia się w szlachetniejsze
oczekiwanie… Trywialność sytuacji − z miasta: zakupy, − z domu: czynności spania,
jedzenia, picia, sprzątania… nawet choroby… nabierają blasku… stają się dzięki
zamianie pospolitego czynu w słowo, czymś nowym i niepowtarzalnym, czymś
idealnie jednostkowym… szlachetnie osobnym… bo WSTĘP! CAŁE ZDANIE? I…
jest poematem o OSOBNOŚCI… zamkniętym klamrą z wywiadów.

Danuta-Romana Słowik, historie… z życia wzięte, 2020

Pisarka (Danuta-Romana Słowik) świadomie czerpie ze swojego źródła, którym jest biografia. Chętnie i wprost przywołuje wspomnienia, zdarzenia, miejsca czy ludzi… Wokół znanych sobie faktów buduje epicką historię okraszoną plastycznymi opisami, szczegółami czy… emocjami. Dodaje szczyptę fantazji, hojnie koloru a nawet humorystycznego kolorytu, czasem zamieni tekst na mowę wiązaną, tak jak w („Kamienicach Szczecina”), bo nie stroni też od wiersza… I tak powstają historie jedna za drugą… z opowieści zasłyszanych, odtworzonych, pozbieranych z lektur czy zapisków, notatek
czy wycinków z gazet… O skórzanej kurtce Teresy, która wyjeżdża do pracy, by opiekować
się starszą schorowaną Niemką… i o Czeszce Petrze reperującej domowy budżet taką samą pracą zarobkowej imigrantki… Dołącza do tych opowieści z życia wziętych żydowska rodzina z Kamienicy „pod czternastką” w Szczecinie – Cyrla, Chaskiel i ich córka Rachela… przywołani z odległej przeszłości teraźniejszymi wydarzeniami („Nie bądź obojętny”).
(…) Na końcu, może najważniejszy tekst tego zbioru (Pandemia), bez którego historie… z życia wzięte nie miałyby swojego akcentu obecności w teraźniejszości XXI wieku i w roku 2020. Bo przecież to właśnie Covid-19, koronawirus zdominował codzienność i stał się motywem, tematem a przede wszystkim problemem naszej egzystencji.

Edyta Rauhut, …(nie) z tej bajki, 2020

Edyta Rauhut, autorka tomu wierszy z 2018 roku, pt. Roztańczony atrament, ponownie zaprasza czytelników na strony swojego wyimaginowanego świata, tym razem …(nie) z tej bajki. Prowadzi nas nie przez Krainę Czarów Alicji, lecz przez gąszcze oksymoronów, antytez, parafraz, którymi żongluje pośród wersów niczym sprawny prestidigitator… Odkrywa przed
oczyma zdumionych wędrowców nieznane dotychczas historie baśniowych bohaterek czy bohaterów, polemizuje z Andersenem, Grimmami, Szekspirem czy Mickiewiczem… zaprzyjaźnia się z Lisbeth Salander, z Pocahontas czy Mulan, chociaż najbardziej lubi Dziewczynkę z… zapalnikiem. Zamraża swój świat w ogniu, wypala w wodzie albo zakorzenia w wietrze… A najłatwiej udaje Jej się ukorzeniać wiersze, gdy zapisuje je na kartkach swojego tomu.

Krystyna Rodzewicz, Abordaże szczecińskie, 2020

Abordaże szczecińskie Krystyny Rodzewicz to 5. publikacja w dorobku Autorki, ale też jest to
70. pozycja w serii:akcent, która owocuje wydawaniem twórczości pisarek i pisarzy skupionych w środowisku szczecińskiego Związku Literatów Polskich. Tegoroczny jubileusz (1950-2020) Oddziału, czyli 70-lecie działalności w Szczecinie, wpisuje się jednocześnie w 100-lecie ZLP. Tak więc szczecińska książka szczecińskiej Autorki o Mieście Gryfa jest najlepszym prezentem na zakończenie tego jubileuszowego (mimo pandemii) roku dla szczecińskich Czytelników i nie tylko.
O najnowszej książce, o szczecińskich inspiracjach wypowiada się Krystyna Rodzewicz
w przedsłowiu OD AUTORKI:
„Prócz decyzji o nieskrępowanym doborze tematów zdecydowałam również o kanonicznym
gatunku literackim, a raczej… jego braku. Formy wypowiedzi, które odpowiadają (nie tylko)
mojemu sposobowi pisania, to hybrydy gatunkowe. Jest to zatem zbiór reportaży, recenzji,
felietonów, opowiadań, legend, esejów… oraz ich wszelkich możliwych kompilacji, czyli moje
abordaże w „najczystszej” postaci. Na stronach moich opowieści o mieście Gryfa pojawią się
więc i fakty, i fikcja. (…) Moje miasto budzi i zapisuje nostalgię, podobnie jak podróż zabytkowym tramwajem w zimowej szczecińskiej mgle. Zapraszam do spojrzenia na ten gród oczami moich bohaterek, a jednocześnie do przyjrzenia się jego mieszkańcom, kształtowanym w ten trudny do określenia, mityczny sposób, przez to miejsce o jakże nietuzinkowej historii, którym prócz Polaków władali: Pomorzanie, Duńczycy, Szwedzi, Prusacy, Rosjanie, Francuzi i Niemcy.”

Magdalena Sowińska, RETROspekcja, 2021

Temat Szczecina jest Magdalenie Sowińskiej nieustannie bliski i, jak się okazuje, niewyczerpany. Autorka Transfuzji białej ciszy jest wpisana w miasto nad Odrą, tak jak miasto urodzenia jest związane z nią. Z niepowtarzalną umiejętnością żonglowania metaforą, personifikuje Poetka te zależności psyche i ciała w wierszach dedykowanych Szczecinowi. Retrospektywnie sięga w historię, przecież nie tylko polskiego, Szczecina (Szczecińskie chodniki):
Odczuwam puls tego miasta we własnym krwiobiegu
i ciężki wydech jego spalin wdycham
w nieprzerwanym procesie symbiozy

Nie wiem która cisza
wysterylizowanymi od wszelkich gestów palcami
drażni bardziej i tak już nadwyrężone struny ludzkich niepokojów –
czy wojenne niewybuchy uśpione jak serca
pod asfaltową skórą popękanych ulic
czy tykające w powietrzu bomby jaskółek
zwiastujące burzę kolejnego lockdownu

Anna Jakubczak, Z wnętrza

Autorka prezentuje samą siebie:
Anna Jakubczak w swojej twórczości jest niczym morska bryza, która wieje w tylko sobie znanym kierunku, wciąż poszerzając horyzont myśli, doświadczeń i zainteresowań. Jako córka morza, związana z marynistyką od najmłodszych lat, pływa po głębokich życiowych wodach za wyznaczoną przez siebie busolą. Zawsze ciekawa nowych portów i poddająca się nurtowi morskich fal. W poezji ceni sobie różnorodność. Dlatego nieobce jej są odniesienia
do psychologii, astrologii, kosmologii, a nawet literatury rosyjskiej, czego najlepszym przykładem był jej drugi tom Rozmowy nocą (Wyd. Acomitam, Marki 2020), przesiąknięty
do cna inspiracją Mistrza i Małgorzaty Michaiła Bułhakowa. W swojej twórczości postawiła sobie za cel temat odkrywania miłości i wszystkich jej znamion. Bo wierzy, że wszystko sprowadza się do miłości i z niej powstaje. Poetka specjalizująca się w tematyce miłosno-erotycznej, która nieustannie wychodzi poza utarte schematy.